۲.۳ نرم افزارهای آزاد مهم

۲.۳.۱ مرور کلی¶

لینوکس یک سیستم عامل قدرتمند و با‏ظرافت است، اما بهترین سیستم‏عامل هم بدون نرم‏افزار‏هایی که روی آن اجرا شوند ارزشی ندارد. در این بخش ما مجموعه‏ای از مهم‏ترین برنامه‏های آزاد/متن باز را معرفی می‏کنیم که روی سیستم‏های لینوکس معمولی یافت می‏شوند.

اگر نرم‏افزار خاصی این جا ذکر نشده است، الزاما دلیل آن این نیست که ما آن را کم‏اهمیت می‏دانیم. بلکه به دلیل محدودیت فضا، ما سعی می‏کنیم بیشتر آن بسته‏های نرم‏افزاری را پوشش دهیم که LPI آن‏ها را در سر‏فصل‏های آزمونش ذکر می‏کند.

۲.۳.۲ ابزا‏های دفتری و افزایش بهره‏وری¶

اکثر رایانه‏ها ممکن است برای "کاربرد‏های دفتری" مانند نگارش نامه و یادداشت، مقاله‏های همایش و تز‏های درجه‏ی دکتری، ارزیابی داده‏ها با استفاده از صفحه‏گسترده و بسته‏های گرافیکی و کار‏های مشابه استفاده شوند. کاربران همچنین قسمت اعظم زمان استفاده از رایانه‏هایشان را صرف مرور اینترنت، خواندن و یا نوشتن ایمیل می‏کنند. تعجبی نیست که تعداد زیادی نرم‏افزار برای چنین کاربرد‏هایی وجود دارد.

اکثر برنامه‏های این بخش فقط برای لینوکس نیستند، بلکه همچنین برای ویندوز، OS X و حتی نسخه‏های دیگر یونیکس در دسترس‏اند. بدین ترتیب می‏توان به صورت تدریجی کاربران را به سمت اکوسیستم FOSS سوق داد بوسیله‏ی نصب مثلا لیبره‏آفیس، فایرفاکس، و تاندربرد روی یک رایانه‏ی ویندوزی به جای مایکروسافت آفیس، اینترنت اکسپلورر و آوتلوک قبل از اینکه خود سیستم‏عامل توسط لینوکس جایگزین شود. اگر شما در این بازی حرکت درست را انجام دهید۶، کاربران ممکن است حتی تفاوت را درک نکنند.

پاورقی ۶: برای مثال شما می‏توانید نسخه‏ی فعلی اوبونتو را به کاربران خود به عنوان "نسخه‏ی آزمایشی ویندوز ۸" معرفی کنید.

Openoffice.org برای سال‏ها پیشقراول بزرگ نرم‏افزار‏های دفتری جامعه‏ی FOSS بوده است. این نرم‏افزار سال‏ها پیش با عنوان "استار آفیس" عرضه شد و نهایتا به تملک شرکت سان درآمد و به عنوان یک نرم‏ازار آزاد در دسترس قرار گرفت (در یک بسته‏ی کوچک). Openoffice.org شامل هر چیزی می‏شود که یک نفر می‏تواند از یک نرم‏افزار دفتری انتظار داشته باشد- یک پردازشگر متن، صفحه گسترده، برنامه‏ی گرافیکی ارائه، تولید‏کننده‏ی نمودار کسب‏و‏کار، پایگاه‏داده و... – و همچنین می‏تواند (به روش خاص خود) با فرمت‏های رقیب بزرگش از شرکت مایکروسافت کار کند.

لیبره‏آفیس بعد از اینکه سان توسط شرکت اوراکل جذب شد و آینده‏ی openoffice.org مبهم بود، برخی از توسعه‏دهندگان openoffice.org دور هم جمع شدند و نسخه‏ی openoffice.org خود را تحت نام"لیبره‏آفیس" منتشر کردند. هر دو بسته در حال حاضر در کنار هم، و نه در یک وضعیت بهینه، نگه‏داری می‏شوند (اوراکل openoffice.org را به موسسه‏ی نرم‏افزار آزاد آپاچی بخشید) اما اینکه چطور و چه زمانی دوباره "ادغام" می‏شوند.

۲.۳.۴ سرویس‏ های اینترنتی¶

بدون لینوکس، اینترنت قابل تشخیص نبود: صدها هزار سرویس‏دهنده‏ی گوگل از لینوکس به عنوان سیستم‏عامل استفاده می‏کنند همانطور که سیستم‏های تجاری اکثر بازار‏های بزرگ بورس دنیا (بورس آلمان به علاوه‏ی بورس لندن و نیویورک) از لینوکس بهره می‏برند، چون کارایی مورد نیاز آن‏ها تنها توسط لینوکس قابل دسترسی می‏باشد. در واقع، اکثر نرم‏افزار‏های اینترنتی ابتدا روی لینوکس توسعه داده شده‏اند، و اکثر پژوهش‏های دانشگاهی در این زمینه‏ها بر روی سکوی متن‏باز لینوکس اتفاق می‏افتند.

آپاچی تقریبا معروف‏ترین سرویس‏دهنده‏ی وب بر روی اینترنت است- بیشتر از نیمی از تمام سایت‏ها روی آپاچی پیاده سازی می‏شوند.

MySQL فاااا و PostgreSQL سرویس‏دهنده‏های پایگاه‏داده رابطه‏ای می‏باشند که به صورت آزاد در دسترس می‏باشند. MySQL بیشتر برای وبسایت‏ها استفاده می‏شود، در حالی که PostgreSQL یک سرویس‏دهنده‏ی پایگاه‏داده‏ی نو برای انواع کاربردها می‏باشد.

پستفیکس یک سرویس‏دهنده‏ی میل بسیار قدرتمند و ایمن می‏باشد که برای هر محیطی از "دفتر کار خانگی" تا ISP‏های بزرگ یا شرکت‏هایی از نوع ۵00 شرکت برتر‏ معرفی شده در مجله Fortune مناسب است.

۲.۳.۵ نرم‏افزار‏های زیرساخت¶

یک توزیع لینوکس می‏تواند درون یک شبکه‏ی محلی، بسیار مفید ظاهر شود: این سیستم به قدری قابل اعتماد، سریع می‏باشد و نیاز کمی به مراقبت دارد که می‏تواند نصب شود و فراموش شود (البته به جز برای پشتیبان‏گیری‏های منظم!).

سمبا یک ماشین لینوکسی را به سرویس‏دهنده‏ای برای کاربران ویندوزی تبدیل می‏کند که فضای دیسک و چاپگر‏ها را برای رایانه‏های ویندوزی روی شبکه مهیا و مدیریت می‏کند (و همینطور برای رایانه‏های لینوکسی). با سمبا ۴ جدید، یک سرویس‏دهنده‏ی لینوکس همچنین می‏تواند به عنوان یک کنترل کننده‏ی دامنه‏ی دایرکتوری فعال سرویس‏دهی کند، که در اینصورت سرویس‏دهنده‏ی ویندوزی به عنوان سرویس‏دهنده‏ی فرعی سرویس می‏دهد. قابلیت اعتماد، کارایی و مخارج صرفه جویی شده برای خرید مجوز نکات بسیار قانع کننده‏ای می‏باشند.

NFS جایگزین سمبا برای محیط یونیکسی ست و دسترسی ماشین‏ها‏ی یونیکسی و لینوکسی دیگر روی شبکه را به دیسک‏های سخت یک سرویس‏دهنده‏ی لینوکسی کنترل می‏کند. لینوکس از NFSv۴ مدرن که کارایی و امنیت آن افزوده شده است پشتیبانی می‏کند.

OpenLDAP به عنوان یک سرویس‏ دایرکتوری برای شبکه‏های متوسط و بزرگ سرویس‏دهی می‏کند و افزونگی و کارایی را در درجه‏ی بالایی، توسط ویژگی‏های قدرتمندش برای توزیع و تکرار داده، برای جستجو و بروزرسانی ارائه می‏دهد.

DNS و DHCP بخشی از زیرساخت شبکه را شکل می‏دهند. بوسیله‏ی BIND، لینوکس از سرویس‏دهنده‏ی DNS ارجاعی پشتیبانی می‏کند، و سرویس‏دهنده‏یISC DHCP می‏تواند با BIND در فراهم کردن پارامتر‏های شبکه از قبیل آدرس آی پی حتی در شبکه‏های بسیار بزرگ، برای کلاینت‏ها همکاری کند. Dnsmasq یک سرویس‏دهنده‏ی DNS و DHCP برای شبکه‏های کوچک است که کار با آن آسان می‏باشد.

۲.۳.۶ زبان‏های برنامه‏نویسی و توسعه¶

از ابتدا لینوکس همیشه سیستمی از توسعه‏دهندگان برای توسعه‏دهندگان بوده است. بر همین اساس، کامپایلر‏ها و مترجم‏ها برای تمام زبان‏های برنامه‏نویسی مهم در دسترس‏اند- خانواده‏ی کامپایلر GNU، برای مثال، از C، C++، C شیء دار، جاوا، فرترن و آدا پشتیبانی می‏کند. البته زبان‏های اسکریپت‏نویسی معروف از قبیل پرل، پایتون، Tcl/Tk، رابی، لوآ، یا PHP پشتیبانی می‏شوند، و زیان‏های با رواج کمتر مانند لیسپ، شم، هسکل، پرولوگ، یا اُکمال، نیز همراه با بسیاری از توزیع‏های لینوکس عرضه می‏شوند.

مجموعه‏ای پربار از ویرایشگر‏ها و ابزار‏های کمکی توسعه‏ی نرم‏افزار را خوشایند می‏کنند. به این منظور ویرایشگر‏ استاندارد vi در دسترس است و همچنین محیط‏های توسعه‏ی حرفه‏ای مانند GNU Emacs یا Eclipse sبرای کاربرد‏های پیشرفته‏تر موجود‏اند.